El ayak ağız hastalığı nedir?
El, ayak ve ağız hastalığı enterovirus adı verilen bazı virüslerin neden olduğu deride ve ağız boşluğunda döküntüler oluşturan bulaşıcı bir enfeksiyon hastalığıdır. Daha çok çocuklarda görülmesi ve lezyonların yaygın olması sebebiyle ebeveynleri telaşlandırır.
El ayak ağız hastalığı kimlerde görülür?
En tipik özelliği çocuk yaş gurubunda özellikle de üç yaş altında görülmesidir. Kreşlerde özellikle yaz ve sonbahar mevsimlerinde görülme sıklığı artar.
El ayak ağız hastalığı nasıl bulaşır?
Virüs direk temas yada hasta çocuğun salya, dışkı, idrar gibi salgılarıyla temas sonucu bulaşır. Bulaşma da eller kilit görevi görür. Salgı teması , oyuncaklar ve ellerle bulaşabildiğinden hasta çocuklar ile aynı ortamı paylaşmak, kalabalık ortamlarda bulunmak hastalığın bulaşma riskini arttırır. Bulaşmayı takiben kuluçka dönemi 5-7 gündür.
Bu hastalığın bulaştırıcılığı döküntüler çıkmadan önceki 3 gün ve döküntüler solup ateş düştükten sonraki 5 gün dür.
El ayak ağız hastalığının belirtileri nelerdir?
İlk klinik bulgular halsizlik, kırgınlık halidir. Bunu düşük düzeyde bir ateş takip eder. Ateş 38-38,5 C dir. Ateşin süresi ortalama 3 gündür. Bu süre 7 güne kadar da uzayabilir.
- İştah kaybı,
- Huzursuzluk,
- Boğaz ağrısı,
- Yemek yerken ağızda acıma, yutamama,
- Ağız etrafında ve içinde ağrılı döküntüler,
- Avuç içi ve ayak tabanında ağrısız kaşıntısız döküntüler ve soyulmalar görülebilir.
Hastalık 7-10 gün kadar sürer. Ancak virüsün vücut salgılarıyla ve dışkıyla atılımı haftalar sürer.
Bu hastalık genellikle iyi seyirli olsa da bazı hastalarda nadiren ensefalit, menenjit, kardit, pulmoner ödem gibi komplikasyonlar gelişebilir.
El ayak ağız hastalığı nasıl teşhis edilir?
Teşhis klinik bulgulara dayanır. Hastalık genellikle döküntüler ortaya çıktıktan sonra muayene ile teşhis edilir.
Virüs ağız salgısından, dışkıdan, derideki lezyonlardan izole edilebilir. Ancak komplikasyon gelişmiş, kritik bulguları olan, yoğun bakımda tedavi gören olgularda istenebilir.
El ayak ağız hastalığının tedavisi nasıl olmalıdır?
Tedavide direk etkin bir antiviral ajan yoktur. Tedavi ateş düşürücü ve ağrı kesiciler ile çocuğu rahatlatmak, sıvı ve besin desteği yapmaktır. Aspirin kullanılmamalıdır. Ağızdaki yaraların bakımı için lokal uygulamalar, ağız spreyleri, vitamin desteği verilebilir. Deri lezyonlarının bakımı önemlidir. Komplikasyon varlığında ek destek tedaviler verilir.
El ayak ağız hastalığından korunma nasıl olmalıdır ?
Bu hastalıkta korunma çok ÖNEMLİDİR.
Virus sabunla etkisiz hale geldiğinden el yıkamak en önemli koruyucu uygulamadır.
Oyuncakların ve çocukların bulunduğu ortamların temizliği de unutulmamalıdır.
Hasta çocukların özellikle ateşli olduğu dönemlerde kreşe ve okula gönderilmemesi gerekir.
Ateşsiz çocuğun yuvaya, kreşe gitmesinde bir sakınca bulunmamaktadır. Bağışıklığı bozulmuş veya organ nakli yapılan kişilerden hasta çocuklar uzak tutulmalıdır. Gebelikte fetusa ve anneye ait riskler kesin olarak bilinmemektedir. Bu nedenle gebelerin hastalarla temasının engellenmesi önerilir.
Henüz el, ayak ve ağız hastalığına karşı koruyuculuğu sağlayabilecek bir aşı yoktur.