Çocuklarda en sık hastaneye başvuru nedeni olan öksürük; solunum yolu hastalıklarının en önemli ve en sık görülen belirtilerinden biridir. Aileler açısısından sıkıntı yaratan bir bulgudur.Çünkü öksüren çocuğun uyku düzeni bozulur,gece uyumayan çocuğun ebeveynleride uykusuz kalır ve tüm ailenin yaşam kalitesi bozulur. Ayrıca öksürük için kullanılan ilaçların çoğunun etkinlikleri kanıtlanmamış olmasına rağmen, kullanılması ile ciddi sağlık harcamalarına neden olur .
Öksürük Nedir?
Öksürük bir hastalık değil, solunum sisteminden sekresyonların ve yabancı maddelerin temizlenmesinde önemli rolü olan koruyucu bir reflekstir.
Öksürük refleksi çocuklarda yaklaşık 5 yaş civarında olgunlaşır. Erişkinler mevcut hava yolu sekresyonlarını kolayca çıkarırken, çocuklarda bol bulunan sekresyonlar bu yaştan önce kolay çıkarılamaz. Bu nedenle çocuklara bu yaştan önce kabuklu yiyecekler verilmesi tehlikeli ve sakıncalıdır.
Öksürük Neden Olur?
Öksürüğün pek çok nedeni olabilir.Çocuklarda öksürük nedenleri öksürük süresi, karakteri ve alta yatan nedenler yönünden erişkinlerden farklıdır. Bu farklılıklar çocuklarda öksürük sınıflamasında yardımcı olur .
Öksürük iki kategoride incelenir:
1-) Normal veya beklenen öksürük
Normal sağlıklı çocuklarda gün boyunca 0-140 (ortalama 10 kez) öksürük rapor edilmiştir. Ayrıca 1 yaşın altında anne ve babası sigara içen çocukların %50’sinde, okul öncesi çocukların %22’inde soğuk algınlığı olmaksızın öksürük bildirilmiştir.
2-) Anormal öksürük
Çocuklarda anormal öksürük; süreye göre (akut/subakut/kronik), öksürük karekteri ve kalitesine göre (kuru/yaş), zamanına göre (gece/gündüz), yaş grubuna göre (bebeklik/çocukluk çağı/adölesan) ve sebebine göre (spesifik/nonspesifik) sınıflandırılır.
Çocuklarda öksürüğün görülme süresine göre;
– Akut öksürük 2 haftadan daha az sürede olan
– Subakut öksürük 2-4 hafta süren
– Kronik öksürük ise 4 haftadan fazla süreli olan öksürük tanımında kullanılır.
Akut Öksürük
• Üst solunum yolu infeksiyonları, özellikle soğuk algınlığı akut öksürüğün en sık sebebidir. Başlıca belirtileri, öksürük, burun akıntısı, geniz akıntısı ve burun tıkanıklığıdır. Tipik olarak çoğu kendiliğinden düzelir. Üst solunum yolu enfeksiyonu ile ilişkili öksürük çocukların %50’sinde 10 gün içinde, bazılarında 25 gün içinde düzelir.
Unutulmamalıdır ki; Üst solunum yolu infeksiyonu geçirme sıklığı 4 yaşın altındaki çocuklarda yılda 5 – 7 kez, 10-14 yaş arasında yılda ortalama 2 – 5 defa olabilir.
Ayrıca hava kirliliği, nem, irritan gazlar, sigara maruziyeti gibi çevresel faktörlerde çocuklarda akut öksürüğe yol açabilir.
Subakut Öksürük
• En sık neden infeksiyon sonrası gelişen öksürüktür.Viral bir infeksiyondan sonra 2-3 haftalık dönemde öksürük refleks duyarlılığı artmış olup koku, aerosol, ısı değişiklikleri gibi zararsız uyaranlar öksürüğü kolaylıkla uyarır.
• Astım, sinüzit, devam eden alerjen maruziyeti diğer sık nedenidir.
4 haftadan daha kısa süren, üst solunum yolu infeksiyonu ile başlayan, muayene bulguları normal olan, başka bir belirtinin eşlik etmediği hastalarda ileri araştırma yapmaya gerek yoktur. Bu çocuklarda; öksürüğün bir hastalık değil, bir belirti olduğunu hatırlamak çok önemlidir.
Ancak;
Yenidoğan döneminde başlayan öksürük
• Beslenme ile ilişkili öksürük
• Ani başlayan öksürük
• Balgamlı öksürük
• Terleme ve kilo kaybının varlığı
• Öksürüğün dört haftayı geçmesi çok önemlidir. Bu konuda dikkatli olunmalı ve MUTLAKA bir uzman görüşüne başvurulmalıdır.